Gokken op sportwedstrijden heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht gemaakt op het Afrikaanse continent, duiden cijfers van H2 Gambling Capital aan. In 2023 zetten Afrikanen in totaal 2,6 miljard euro in op sportwedstrijden, vijftig keer meer dan tien jaar geleden. Sifiso Makatana, een 32-jarige man uit Zuid-Afrika, verklapt tegen de NOS dat hij zelfs gokt op de Keuken Kampioen Divisie.
Op zijn telefoon scrolt de 32-jarige Sifiso Makatana langs de sportwedstrijden van dit weekend. 'Kijk, daar staat de finale van de Africa Cup. Het is heel moeilijk om in te schatten wie er gaat winnen, dus daar gok ik niet op. Ik wed erop dat beide partijen scoren in de negentig minuten speeltijd. Het meeste kan je verdienen als je op een reeks wedstrijden wedt,' legt hij uit. 'Die moet je dan allemaal goed hebben om echt veel te verdienen.'
Makatana heeft een stapel A4'tjes met internationale competities, zoals de Champions League en competities van Roemenië, Thailand en Nederland, met daarop zelfs Jong FC Utrecht tegen Jong AZ. Ondanks dat het bijna 10.000 kilometer verderop ligt, kent hij de Nederlandse teams goed. 'Ik gok op het aantal rode kaarten, het aantal hoekschoppen, of er de eerste tien minuten doelpunten vallen. Op van alles kan je gokken.'
Dodelijke cocktail
Een gigantische toename van het aantal mobieltjes en internettoegang, een hele jonge bevolking die gek is op voetbal en een mogelijke manier voor de armere inwoners om hun inkomen mee aan te vullen werkt als een dodelijke cocktail, zo legt hoogleraar economie Johan Fourie van de Universiteit van Stellenbosch uit. 'Een recent onderzoek laat zien dat de armere klasse niet wedt voor het plezier, maar voor levensonderhoud. Terwijl de economie amper groeit en de werkeloosheid hoog is, groeit het gokken op sportwedstrijden in Zuid-Afrika jaarlijks met 30 procent. Dat is gigantisch.'
De regels in Zuid-Afrika zijn een stuk soepeler dan in Nederland, waar bekenden geen reclame meer mag maken voor gokwedsites. Een oud-voetballer als Didier Drogba is ambassadeur van een gokbedrijf, en de meest populaire zender van Zuid-Afrika heeft zelfs zijn eigen gokplatform. 'Het geeft een gevoel van veiligheid als je helden gokken promoten en er wordt ondertussen onvoldoende gesproken over de keerzijde', legt Fourie uit.
'Ik ga door'
Makatana, die als beveiliger 350 euro per maand verdient, is nog niet van plan om te stoppen. 'Met gokken wil ik extra geld verdienen voor mijn gezin. En ik win meer dan ik verlies, dus ga ik ermee door.' Hij heeft goede hoop voor vanavond. 'De pot is 1100 euro. Als ik die win heb ik extra geld voor mijn kinderen en kan ik geld naar mijn moeder op het platteland sturen. Ik ga door.'